Ömer Fethi Gürer: “Türkiye’de Tarımda Kooperatifçiliğin Ortadan Kalkması Kooperatifçilik Anlayışını Tükentti, Kooperatif Pazarlamaya Yöneldi”
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “ÇUKOBİRLİK gibi üreticiden yana olan dev kuruluşlar yıkıldı, yıkıldı, içi boşaltıldı. Peki ÇUKOBİRLİK’le ne kayboldu? Özbucak, Paktaş, Bossa, Güney Sanayi yok, Akdeniz, Milli Mensucat.”Birbirini destekleyen ve tetikleyen, üretimi artıran, çiftçiye destek olan örgütlenmelerdi. Bu büyük kooperatiflerin ortadan kalkması, Türkiye’de tarımda kooperatifçilik anlayışının varlığını da tüketmiştir. Şimdi kooperatif pazara döndü” dedi.
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, TBMM Sanayi, Ticaret, Güç, Olağan Kaynaklar, Bilişim ve Teknoloji Komisyonu’nda görüşülen 20 maddelik Türkiye Odalar ve Borsalar Kanunu, Bazı Kanunlar ve 640 Sayılı Kanun Teklifi hakkında konuştu. Gürer şunları söyledi:
“Çukurova Pamuk, Yer Fıstığı ve Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifleri Birliği’nde (ÇUKOBİRLİK) çalışıyordum, oraya pamuk geliyordu. Harman odaya giriyor, katlayıp büktüğünüzde ip, sonra kumaş, sonra bir başına sabun. Bir yanda petrol bir yanda üreticiden yana olan örgütler yıkıldı, yıkıldı, içi boşaltıldı ve orada hep söylendi ‘Kooperatiflerin önünü açmak için bu kadar ticari anlamda olması doğru değil. rekabette özel sektör için.’ Ama ÇUKOBİRLİK’le birlikte ne kayboldu, üretimi artıran, çiftçiyi destekleyen kuruluşlar oldu.
“ERDOĞAN KOOPERATİFTE FİYATI DÜŞÜREN İLK BAŞKAN OLDU”
Dünya tarihinde Cumhurbaşkanlığı statüsüne sahip olan Erdoğan, bir kooperatifte fiyatı ilk indiren kişi unvanına ulaştı. Yani ülkede ticari işletme statüsünde olan bir kooperatifte Başkan fiyatı düşürür veya sabit tutacağını söyler. Serbest piyasa ekonomisinin uygulandığı ve bu konuda taahhütlerin verildiği bir süreçte Cumhurbaşkanı, bir piyasadaki bir işin fiyatını nasıl belirleyebilir?
“GÜÇ VATANDAŞI ZORLUYOR”
Tarım Kredi Kooperatifinin satacağı ürünün fiyatını belirlerken bir yandan da şeker fabrikasının durumu ile ilgili olarak bakana soru yöneltiyorum; Vahit Bey cevap verir. ‘Türkiye’de şekerin kilo fiyatı yılda 5,55 kuruştan 25 liraya nasıl geliyor?’ diyorum. Türkiye’nin üretim açığı yok. 2021 yılında bir yıl önce kilosu 470 liradan alınan pancardan şeker üretilirken, o şekerin maliyetiyle şeker 5.5 liradan satılırken, şekerin fiyatı bir anda 25 liraya yükseldi. Karaborsa özel sektör fabrikaları tarafından yaratıldı. Türkiye o yıl 2 milyon 500 bin ton şeker üretimi yaptı, bir yıl önce 400 bin ton şeker stoğu aktarıldı. 2 milyon 900 bin ton şeker ile devam edilen yılda 400 bin ton şeker ithalatına karar verildi. Türkiye’nin tüketimi 2 milyon 700 bin ton iken, Türkiye’nin şeker açığı yokken şeker ithalatına karar verildiğinde sorduğum soruya Bakan’ın yanıtı: ‘Özelleştirme sürecinde fabrikalarla yapılan anlaşma gereği fabrikalar, Şeker fiyatlarını belirleme yetkisi, ülkemizde serbest piyasa ekonomisi uygulandığı için müdahale edemeyiz’ dedi. Bu durumlar dikkate alındığında, yönetimin devlet anlayışında sorunlar ortaya çıkmakta ve zamları unutturmak için seçim sürecinde vatandaşın kafasını karıştıracak düzenlemeler kullanılmaktadır.
“Fahiş fiyat karşısında ne yaptılarsa başaramadılar”
Depolar basıldı, patates çiftçileri ve soğan satıcıları terörist ilan edildi. Bakan Nurettin Nebati döneminde piyasaları denetlemek için fahiş fiyat ekipleri kuruldu. Son seçimden önce çadır pazarları oluşturuldu. Serbest piyasanın uygulandığı ülkede fiyat konusunda akla gelen her şey hayata geçirilmiş ancak hiçbir zaman girdi maliyetlerine dayalı bir değerleme yapılmamış ve fiyat artışına doğrudan bir müdahalede bulunulmamıştır. yem veya gübre.
“İHTİYAÇ OLMAYAN GÜBRE FİYATI DÜŞTÜ, İHTİYAÇ OLMAYAN GÜBRE FİYATI DÜŞTÜ”
sorusuna verdiği yanıtta Tarım ve Orman Bakanlığı’nın gübre fiyatlarına bir yılda yüzde 342 zam açıkladığını, TÜİK’in ise yüzde 220 olarak kamuoyuna sunduğunu hatırlatan Gürer, şöyle konuştu:
“Gübre ihtiyacı olanın fiyatını artıran, ihtiyaç olmayan gübrenin fiyatını düşüren ve buradan fiyat oluşturan bir yapı var.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, gıdada yüzde 5 indirim yapıldığını ve fiyatların 4 ay süreyle sabitlendiğini belirtmesine karşın, 50 kg’lık torbalarda satılan süt yemine 30 lira zam yapıldı. Şu anda samanın ton fiyatı 3 bin lirayı geçti.
“SÖZLEŞMELİ TARIM GETİRDİNİZ, O KISSA OLDU”
Türkiye, marka satışlarının hakim olduğu bir pazar alanına sahip, küçük üreticilerin doğrudan bu kadar büyük miktarda mür üretme hikayesi yok. Ne yaptın? Sözleşmeli çiftçiliği getirdiniz. Pazar tohumu verdi, mal pazara girmeden pazara geldi, eser ne satıldıysa aynı fiyata satıldı. Yani bu bir hikayeydi. Çünkü kontrol edemediniz, kontrol edemediniz, sisteminiz buna uygun değil.
Denetimdeki işleri taklit ederek ve yolsuzluklarla belediyeleri denetimden çıkardınız. Sonra belediye laboratuvarlarının yetkilerini daralttınız, gıda ve insan sağlığı ile ilgili denetimlerden muaf tuttunuz. Piyasa ucuz eser satacaksa bilin ki içeriğindeki değerlerle oynayacaktır. Örneğin sütü yağlandırır. Rafta süt olacak, içindeki yağ o noktada olmayacak, dolayısıyla kalite, içerik ve artefaktla oynanacak ki fiyat düşsün. Yoksa 10 kilo sütten 1 kilo kaşar, 5 kilo sütten 1 kilo beyaz peynir çıkıyorsa, maliyeti hesaplayınca raf fiyatı çıkıyor.
“KÜÇÜK ÜRETİCİ KORUNMADI”
Meksika’dan nohut, Arjantin’den mercimek, Rusya ve Ukrayna’dan ayçiçek yağı, Yunanistan’dan pirinç getirildi. Ayrıca, stokçu, komisyonculuk sistemini düzene sokmuyorsunuz.
Türkiye’de karma ekonomimizi serbest piyasa ekonomisinden çıkaracaksanız, olaylara halkçı bir anlayışla bakacaksanız, kooperatifleri ayakta tutarken üreteni ve tüketeni koruyacak bir düzenlemeye ihtiyaç var, ve bu ortadaki sömürüyü devam ettiren bazı unsurları ortadan kaldırmak.
Market zincirleri kavramı ortaya çıktığında Cumhuriyet Halk Partisi’nin de şu önermesi vardı. Şehir dışına alışveriş merkezleri yapılmalı, küçük esnaf korunmalıdır. Bugün mahallede bakkal yok, mahallede kasap yok. Mahallenin bakkalı ve kasabı bu zincir marketler oldu. Bu sürecin doğrularla yönetilmesi gerekiyordu, yanlış yönetildi. Her yama yapmaya çalıştığınızda, yama dikişi tutmaz. Bu bahisleri temel kanun olarak kabul edelim.”
